بررسی برخی از گونه های استفهام، امر، نهی، ندا در غزلیات شمس تبریزی

یکی از راه های شناخت اثر ادبی بررسی کاربرد جملاتی است که به صورت غیر مستقیم درمعانی ثانوی به کار رفته است و اینکه آیا به اقتضای حال خواننده توجه شده یا نه و تا چه حدبر خواننده اثر گذار بوده که جنبه ی زیبایی شناسی آن اثر است. این مقاله در نظر دارد کهبرخی از گونه های جمله از لحاظ استفهام، ندا، امر و نهی و اغراض ثانوی آنها که مولوی باشناخت و احاطه بر کلام و اشراف بر ظرفیت های وجودی معانی آن را به کار برده، بیان نماید،کاربرد این گونه ها در کلام مولانا قطعا وجه ساختگی نداشته و کاملا خود جوش بوده وبرگرفته از سرچشمه ی معانی که از ذهن خلاقش تراوش نموده، می باشد و ذکر این اغراضثانوی در شعر مولانا، در حقیقت رشتهی ارتباطی محکمی بین ذهن خواننده و شاعر است.بیان شیوه ی مولانا در کاربرد این گونه جملات (امر، نهی، ندا، استفهام) بر جذابیت و دلنشینیمعانی افزوده است و به مقتضای حال مخاطب اغراض ثانوی را بیان نموده است. در غزلیاتشمس، واقعیت وجودی مولانا به صورت کلام بر زبانش جاری شده، غیر از تفکر موضوعی درمورد اشعار، اغراض ثانوی بخش عظیمی از اشعار مولانا را به خود اختصاص داده که دریایی ازشعر از آن جاری شده که جرعه هایش شیرین، گوارا و ذهن خسته را نشاط می بخشد.

کلیدواژه ها:

اعراض ثانوی ، کونه ها ، استفهام ، مقتضای حال