تاب آوری نابینایان چیست و چگونه توصیف میشود ؟

تاب آوری نقش مهمی در زندگی افراد نابینا دارد و بر توانایی آنها برای سازگاری و پیشرفت علیرغم چالش ها تاثیر گذار است.

برای مقابله با مشکلات ناشی از آسیب های بینایی از جمله استرس، سرخوردگی و سایر مشکلات روان شناختی و سازگاری اجتماعی و فردی، نیاز به تا ب آوری و تنظیم شناختی هیجانی است( مصطفایی پایدار و همکاران ، 1400).

تحقیقات نشان می دهد که تاب آوری در میان بزرگسالان نابینا بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی و توانایی سازگاری موفقیت آمیز با موقعیت های خطر بسیار متفاوت نمره گذاری شده است.

مطالعات همچنین نشان داده است تاب آوری عاملی است که میتواند مشکلات همه جانبه نانینایان را تحت تاثیر مثبت خود داشته باشد

اغلب تاب آوری افراد نابینا به میزان قدرت انطباق و سازگاری ایشان با شرایط و یا به نمره ای از بهباشی روانشناختی افراد نابینا  اطلاق میشود.

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی نابینایی عبارت است از ناتوانی در دیدن و یا از دست دادن توانایی بصری یا درک محرک دیداری. بدون بینایی ادراک ما از خودمان و از افراد پیرامون­مان بسیار متفاوت خواهد بود. این ادراک متفاوت ممکن است در افراد مبتلا به اختلال­های بینایی سبب بروز مشکلات عاطفی و اجتماعی شود (بیرد، میفیلد و بارکر، 1997).

کودکی که نابینای مادرزاد است به روش خودش از جهان تجربه حاصل می­کند و این تجربه با تجربه بیشتر کودکان تفاوت دارد. بنابراین شخصیت فرد نابینا از این تفاوت­ها متاثر می­شود و می­توان قبول کرد که به علت نقصی که دارد به احتمال زیاد تحت فشار عصبی و روان شناختی قرار گیرد و احساس عدم امنیت و ناکامی را در خود پرورش دهد

ادبیات تحقیق نشان میدهد تاب آوری صرفا یک ویژگی ذاتی نیست، بلکه می تواند در طول زندگی فرد، تحت تاثیر کیفیت های فردی و عوامل محیطی، پرورش یابد بر همین اساس که میتوان امیدوار بود که تاب آوری را به نابینایان آموخت.

اگرچه مفهوم تاب آوری آموختنی است اما مشتمل بر ظرفیت های آموزشی و ژنتیکی، رشدی، جمعیتی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی هم هست که بر پیچیدگی درک و مطالعه تاب آوری در میان افراد نابینا تاکید می کند.

بررسی متون نشان میدهد که افرادی با اختلال بینایی تاب آوری روانی، با سطوح بالاتر خودکارآمدی در مقایسه با جمعیت عمومی، علیرغم مواجهه با رضایت کلی کمتر از زندگی، نشان داده اند.

عواملی مانند تحصیلات، سکونت شهری، و اختلالات همبود در سطوح مختلف بر تاب آوری خودکارآمدی نابینایان تاثیر می گذارند، که نشان دهنده اهمیت پرداختن به موانع اجتماعی و ساختاری برای افزایش رضایت از زندگی در بین افراد کم بینا است.

تاب آوری برای نابینایان را توانایی آنها برای گذر از چالش ها، انطباق با شرایطشان و در نهایت افزایش کیفیت زندگی آنها علیرغم مواجهه با آسیب های بینایی تعریف کرده اند.

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی (2004)، نابینایی عبارت است از ناتوانی در دیدن و یا از دست دادن توانایی بصری یا درک محرک دیداری. بدون بینایی ادراک ما از خودمان و از افراد پیرامون­مان بسیار متفاوت خواهد بود. این ادراک متفاوت ممکن است در افراد مبتلا به اختلال­های بینایی سبب بروز مشکلات عاطفی و اجتماعی شود (بیرد، میفیلد و بارکر، 1997).

کودکی که نابینای مادرزاد است به روش خودش از جهان تجربه حاصل می­کند و این تجربه با تجربه بیشتر کودکان تفاوت دارد. بنابراین شخصیت فرد نابینا از این تفاوت­ها متاثر می­شود و می­توان قبول کرد که به علت نقصی که دارد به احتمال زیاد تحت فشار عصبی و روان شناختی قرار گیرد و احساس عدم امنیت و ناکامی را در خود پرورش دهد.

شایان توجه اینکه اولین کارگاه تاب آوری برای نابینایان ایران توسط سازمان بهزیستی و با تدریس محمدرضا مقدسی مدیر وموسس خانه تاب آوری ایران در کرمانشاه برگزار شده است .