سیاست تسهیل مقداری(QE)

*تسهیل مقداری چیست و چگونه عمل می کند؟

زمانی که نرخ بهره اسمی به پایین ترین کران خود(مقدار تقریبی صفر) می رسد، مهم ترین ابزار سیاست گذاری بانک مرکزی از دور خارج می گردد. در چنین وضعیتی نرخ بهره بین بانکی به صفر میل نموده و بانک ها ذخایر خود را نزد بانک مرکزی سپرده گذاری کرده و شروع به بروز رفتارهای احتیاطی می کنند. همین رفتارها میل به وام دهی و مخارج را در اقتصاد کاهش داده و باعث رکود می گردد.

هدف از تسهیل کمی تزریق پول به اقتصاد به منظور احیای سطح مخارج است. بانک مرکزی این کار را با خرید دارایی های مالی از بخش خصوصی انجام می دهد. هنگامی که بانک مرکزی آن دارایی ها را با پول جدید خلق شده توسط خودش که همان پایه پولی است، پرداخت می کند، علاوه بر افزایش حجم پول بانک مرکزی نزد بانک ها، احتمالا میزان سپرده های بنگاه ها و خانوارها، و علی الخصوص صندوق های بازنشستگی و بیمه و سرمایه گذاری مشترک را نیز افزایش می دهد.

در مکانیسم اثرگذاری تسهیل مقداری، بانک ها نقش واسط وجوه را بازی می کنند. به طوری که وقتی بانک مرکزی اقدام به خرید اوراق تجاری از نهادهای مالی غیربانکی و خانوارها می کند، حساب این گروه ها را نزد بانک های عامل آن ها شارژ نموده و بانک ها معادل آن مقدار از ذخایر، در حساب مشتری های خود سپرده ایجاد می کنند. این فرآیند، اشخاص حقیقی و حقوقی را وادار به بازآرایی و چینش مجدد سبد دارایی هایشان می کند. در مرحله بعدی خانوارها و شرکت ها مجبور به خرید دارایی های جدید با ریسک بیشتر نقدشوندگی نسبت به اوراق قرضه دولتی و شبه دولتی در سطوح قیمتی بالاتر شده و حساب های بانکی آن ها کاهش در موجودی را تجربه می کنند. خرید دارایی از نهادهای غیربانکی به طور همزمان پایه پولی و نقدینگی را افزایش می دهد، در حالی که خرید اوراق از بانک ها صرفا موجب افزایش در پایه پولی خواهد گردید. از آن جا که سیاست تسهیل مقداری یک سیاست انبساطی است، می تواند موجب افزایش انتظارات تورمی شود و نرخ بهره را نیز با خود تغییر دهد