بررسی تاثیر محیط رسوبی و دیاژنز در پتانسیل توسعه کارست در سازند تیرگان در باختر کپه داغ (شمال خاور بجنورد)
محل انتشار: دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی، دوره: 9، شماره: 17
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 227
فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PSJBA-9-17_008
تاریخ نمایه سازی: 2 دی 1400
چکیده مقاله:
سازند تیرگان در بخش ساختاری کپه داغ از مهم ترین سازندهای کارستی بوده و حاوی منابع آب مهمی است. چاه های آب حفر شده در این سازند آبدهی بسیار متفاوتی دارند. با بررسی های لیتولوژی، ۹۰ برشنازک سنگ، لاگ های ژئوفیزیکی، تغییرات آبدهی و افت سطح آب چاه ها، سیمای مرفولوژیکی، پتانسیل توسعه کارست سازند تیرگان در شمال خاور شهر بجنورد مورد بررسی قرار گرفته است. توسعه کارست در هر واحد سنگی وابسته به محیطرسوبی و فرایند های دیاژنز بعدی آن می باشد. در این منطقه تیرگان به سه واحد سنگی آهکی و دو واحد آهکی- مارنی قابل جدایش است. این سازند در یک رمپ هموکلینال و چهار کمربند رخساره ای جزرومدی، لاگون، سد تا دریای باز نهشته شده و در آن ۱۲ ریزرخساره شناسایی شد. فشردگی، استیلولیتی شدن به عنوان عوامل موثر دیاژنیتیکی از پایین به بالای سازند به طور چشمگیری کاهش یافته است. ورود ذرات تخریبی مانند کوارتز به محیطرسوبی از پایین به بالا کاهش یافته است. لاگ های گاما کاهش مقدار شیل به سمت بالای سازند و افزایش خلوص آهک در لایه بالایی را نشان می دهد. از طرفی آهنگ تولید کربنات و گوناگونی آلوکم ها نیز بیشتر شده است. این رخداد ها اصولا پتانسیل توسعه کارست را به نحو چشمگیری افزایش داده است. سیمای مورفولوژیکی کارست توسعه یافته مانند فروچاله، دره های خشک از نشانه های این توسعه است. نشانه مهم دیگر توسعه کارست از پایین به بالا، در افزایش چشمگیر آبدهی چاه ها، از ۲۵ به ۶۰ لیتر در ثانیه، افزایش مقدار قابلیت انتقال از ۱۳۴ به ۱۰۳۷ متر مربع در روز دیده می شود. از سویی کاهش میزان آبدهی چاه ها طی بیست سال به سمت بالای سازند بسیار کم (کمتر از ۲۰ درصد) مشاهده می شود در حالی که کاهش آبدهی چاه های حفر شده در بخش های میانی به بیش از ۵۰ درصد می رسد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فیروز شکیبا
دانشجوی دکترا هیدروژئولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
غلامحسین کرمی
دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
عزیزالله طاهری
استاد گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :