ارزیابی ثبات ژنتیکی در گیاهان کشت بافتی مشتق از درخت خرما با استفاده از نشانگرهای SSR

نخل خرما (Phoenix dactylifera L.) گیاهی تک ­لپه، دیپلوئید و چندساله با عمر طولانی است که از اهمیت اقتصادی بالایی در ایران برخوردار است. جنین زایی غیرجنسی یکی از روش های موفق برای تکثیر انبوه در ارقام تجاری نخل خرما و ابزاری امیدوارکننده جهت تکثیر توده­ای رقم­ های برتر در سطح وسیع محسوب می­شود. روش کشت بافت در خرما، از جمله جنین­ زایی غیرجنسی می ­تواند منجر به تغییرات سوماکلونال که ناشی از تنوع ژنتیکی و اپی­ ژنتیکی است، شود. عدم ثبات ژنتیکی در گیاهان مشتق شده از کشت بافت منجر به عدم تمایل باغبان­ های خرما به استفاده از این نوع گیاهان کشت بافتی می­شود. در این تحقیق، پایداری ژنتیکی ۱۸۰ گیاه کشت بافتی حاصل از جنین ­زایی غیرجنسی در رقم خرما Medjool به همراه گیاه مادری Medjool با استفاده از ۲۴ جفت آغازگر SSR بررسی شد. از شش رقم خرمای شاهد کبکاب، پیارم، استعمران، دیری، زاهدی و برحی جهت غربال آغازگرهای SSR چندشکل استفاده گردید. در بررسی نتایج هیچ یک از آغازگرها نتوانستند تفاوتی بین نهال ­های حاصل از کشت بافت و گیاه مادری نشان دهند. نتایج این مطالعه نشان داد که گیاهان خرما تکثیر شده با روش کشت بافت از نظر ژنتیکی مشابه گیاه مادری مجول بودند. بنابراین، جنین­زائی غیرجنسی به عنوان روش سریع و ارزان برای تکثیر نخل خرما رقم Medjool برای تولید نهال توصیه می­شود.

کلیدواژه ها:

تنوع ژنتیکی ، پایداری ، خرما ، نشانگر ، تنوع سوماکلونال