اثر سطوح آبیاری و حاصلخیزکننده های خاک بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی بالنگوی شهری (Lallemantia royleana Benth.) در شرایط آب و هوایی تربت جام

بالنگوی شهری با نام علمی (Lallemantia royleana Benth.)، گیاهی دارویی از خانواده نعناعیان است که علاوه بر مصارف دارویی، کاربردهای فراوانی در صنایع غذایی و بهداشتی دارد. این آزمایش با هدف بررسی اثر سطوح آبیاری و کودهای آلی بر عملکرد دانه و برخی ویژگی های کیفی دانه بالنگوی شهری به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی تربت جام در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ انجام شد. عامل کرت اصلی چهار سطح آبیاری با استفاده از تشتک تبخیر (۳۵ (به عنوان شاهد)، ۵۳، ۷۱ و ۸۹ میلی­متر) و عامل کرت فرعی، چهار نوع حاصلخیزکننده­ خاک برابر با ۱۰ تن در هکتار (بدون مصرف کود (شاهد)، کود دامی از نوع گاوی پوسیده، کمپوست قارچ و کمپوست زباله شهری) بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، طول ریشه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در بوته، درصد موسیلاژ، فاکتور تورم (میلی متر) و عملکرد موسیلاژ بود. نتایج نشان داد که اثر سطوح آبیاری و مصرف حاصلخیزکننده­های خاک تاثیر معنی­داری بر صفات کمی و کیفی گیاه بالنگوی شهری داشت. بیشترین و کمترین عملکرد دانه بر اساس سطوح آبیاری به ترتیب مربوط به تبخیر روزانه ۳۵ میلی­متر (۲۰/۲ گرم در بوته) و ۸۹ میلی­متر (۴۵/۱ گرم در بوته) بود. در مقایسه حاصلخیزکننده­های خاک بیشترین و کمترین مقدار عملکرد دانه به ترتیب مربوط به مصرف کود گاوی (۳۵/۲ گرم در بوته) و شاهد (۳۳/۱ گرم در بوته) بود. همچنین بیشترین عملکرد موسیلاژ (۷۲/۳۳ گرم بر مترمربع) از تیمار تبخیر روزانه ۳۵ میلی­متر و مصرف کود گاوی و کمترین مقدار (۲۶/۱۵ گرم بر مترمربع) از تیمار تبخیر روزانه ۸۹ میلی­متر و بدون مصرف کود به دست آمد. بالاتر بودن عملکرد موسیلاژ در تیمار تبخیر روزانه ۳۵ میلی­متر و مصرف کود گاوی مربوط به عملکرد دانه بالاتر در این تیمار می­باشد. بر اساس نتایج این مطالعه به منظور به دست آوردن حداکثر عملکرد کمی و کیفی در گیاه بالنگوی شهری در شرایط آب وهوایی تربت جام، سطح آبیاری بر اساس تبخیر روزانه ۳۵ میلی­متر همراه با مصرف کود گاوی توصیه می­گردد.

کلیدواژه ها:

فاکتور تورم ، کشاورزی پایدار ، کود گاوی ، محتوی موسیلاژ