بررسی تغییرات پوشش اراضی استان مازندران با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین بین سال های ۱۳۸۹-۱۳۶۳

پوشش سرزمین در استان مازندران به علت تراکم جمعیت نسبتا بالا، نرخ بالای مهاجران فصلی و دائمی، شرایط مساعد طبیعی و فرهنگی، تعدد واحدهای صنعتی، دارا بودن مرز ساحلی و بندر گاه ها و نیز سیر عظیم ساخت و ساز در سالیان اخیر با سرعت در حال تغییر است. تغییر پوشش سرزمین منجر به ایجاد پهروشدگی، سوراخ شدگی، بریدگی، فرورفتگی، سائیدگی و به هم آمیختگی در سیما می گردد که هر کدام دارای مفهوم های مهم در علم بوم شناسی سیمای سرزمین هستند. در مطالعه حاضر پس از تهیه نقشه های پوشش سرزمین و استخراج سنجه ها در دو سطح کلاس و سیما، از تحلیل مولفه های اصلی (PCA)، جهت انتخاب سنجه های مناسب در تحلیل تغییرات سیمای سرزمین شهرستان های استان مازندران در خلال سال های ۱۳۶۳ و ۱۳۸۹ استفاده شد. در نهایت پنج سنجه شامل، مساحت کلاس (CA)، تعداد لکه (NP)، شاخص بزرگ ترین لکه (LPI)، نسبت چولیدگی لبه (PAFRAC) و شاخص تنوع شانون (SHDI) به عنوان سنجه های بهینه انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاکی از افزایش مساحت در پوشش های مسکونی، کشاورزی، مرتع، جاده (به ترتیب ۷۳۸۷، ۵۴۶۵۵، ۸۸۹۸۶، ۴۷۶۸ هکتار) و افت شدید در جنگل های استان (۱۶۲۸۶۷ هکتار) بوده، به طوری که در طول دوره مطالعه میزان سنجه LPI در پوشش جنگلی شهرستان های نکا، سواد کوه، ساری و تنکابن به ترتیب ۵/۱۷، ۸/۱۳، ۶/۸ و ۹/۴ درصد کاهش یافت و تغییر بستر سیما در رامسر و بهشهر از جنگل به مرتع و کشاورزی دیده شده است. بیشتر تغییرات ناشی از هضم لکه های جنگل در میان پوشش های انسان ساخت به ویژه یک پارچه سازی اراضی کشاورزی بوده است.

کلیدواژه ها:

Landcover ، Landscape metrics ، Principal component analysis ، Mazandaran province. ، پوشش سرزمین ، سنجه های سیمای سرزمین ، تحلیل مولفه های اصلی ، استان مازندران