ارزیابی پاسخ بوم سازگان به تغییر کاربری زمین با استفاده از شاخص کیفیت خاک- جنگل الندان ساری

در این پژوهش اثر تغییر کاربری زمین بر شاخص کیفیت خاک در منطقه الندان-ساری با پنج نوع کاربری متفاوت جنگل خالص راش، جنگل غیرتولیدی، جنگلکاری ون، جنگلکاری کاج سیاه و زمین کشاورزی بررسی شد. بدین منظور نمونه برداری خاک از عمق ۱۰-۰ سانتی متری و با در نظر گرفتن تعداد شش قطعه نمونه انجام گرفت. قطعه نمونه ها به ابعاد ۲۰×۲۰ متر در هر کاربری به صورت تصادفی سیستماتیک و با استفاده از شبکه آماربرداری به ابعاد ۱۰۰×۵۰ متر انتخاب شده بودند. بعد از اندازه گیری مشخصه های مختلف فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک برای محاسبه شاخص کیفیت خاک، مشخصه هایی چون ظرفیت زراعی، چگالی ظاهری، میانگین هندسی قطر خاکدانه، کلسیم، منیزیم و فسفر قابل جذب، نیتروژن کل، آمونیوم، زی توده میکروبی نیتروژن و آنزیم های اوره آز، اسید فسفاتاز و اینورتاز، با استفاده از روش تجزیه مولفه های اصلی به عنوان مجموعه حداقل داده ها انتخاب شد. در این تحقیق برای ارزیابی کیفیت خاک از دو شاخص تجمعی و وزنی استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که جنگلکاری ون بیشترین (۷۶/۰ و ۲۵/۰) و جنگلکاری کاج سیاه (۵۸/۰ و ۱۶/۰) و زمین کشاورزی (۵۴/۰ و ۱۵/۰) کمترین میزان هر دو نوع شاخص تجمعی و وزنی کیفیت خاک (به ترتیب) را دارند. کیفیت خاک در شاخص وزنی در جنگلکاری ون به طور ویژه ای متفاوت با جنگلکاری کاج سیاه و زمین کشاورزی بود. احیای جنگل های غیرتولیدی با استفاده از گونه سوزنی برگی که سبب کاهش کیفیت خاک نظیر وضعیت خاک در زمین کشاورزی شده است توصیه نمی شود.

کلیدواژه ها:

Plantation ، Forest soil ، Additive index ، Weighted index ، Minimum Data Set