بررسی وضعیت نظارت بر موقوفات نیشابور در دوره قاجاریه
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 220
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JHSS-13-1_008
تاریخ نمایه سازی: 4 مهر 1400
چکیده مقاله:
وقف به عنوان یکی از نهادهای تاییدی در تاریخ ایران محسوب میشود. واقف با تعیین متولی بر موقوفات، حفظ و نگهداری از امور موقوفه را مدیریت میکرد و همچنین در مواردی برای مراقبت کارهای متولی از شخصی به عنوان ناظر (استصوابی یا اطلاعی) استفاده میکند. ساختار نظارت بر موقوفات در دوره قاجاریه را میتوان به دو دوره تقسیم کرد. دوره اول که بیشتر تحت اداره روحانیون و معتمدین محلی و خویشاوندان واقفان بود، و دوره دوم قانونمند شدن اداره موقوفات بود که تحقق قطعی آن در بعد از مشروطه در ماده ۶ قانون شعبان ۱۳۲۸ و در متمم قانون ۱۹ جمادی الثانی ۱۳۲۹ بیان شد. در بررسی ۲۵۰ وقفنامه وابسته به نیشابور در دوره قاجاریه، با ۵۶ وقفنامه مواجه هستیم که در آن صراحتا بحث نظارت بر موقوفات در متن اصلی وقفنامه بیان شده است. از بررسی و مقایسه متن این اسناد به این نتیجه میرسیم که ناظرین بر موقوفات بهطور کلی سه نوع وابستگی با واقف دارند؛ ۱. رابطه خویشاوندی و بطنی ناظر با واقف، ۲. رابطه غیرخویشاوندی ناظر با واقف، ۳. معتبرین و معتمدین محلی. بحث نظارت بر موقوفات در جامعه نیشابور بیشتر به میل و انتخاب واقف بستگی داشته است و عمدتا آن را یا برای خود یا خویشاوندان مورد اعتماد خود واگذار کرده است، سیر جانشینی و فرض انقراض از نکاتی است که از چشم واقف دور نمیماند و معمولا در نهایت نظارت به علماء و روحانیون محلی واگذار میشد و یا اینکه از همان ابتدا روحانیون و علماء محلی ناظر بر موقوفات بودند. از جمله معتبرین و معتمدین محلی دیگر سادات بودند که در برخی وقفنامهها نظارت بر ایشان مفوض شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
بهرام شایان آذر
دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه تهران
رسول جعفریان
استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :