بررسی حضور و غلظت فلزات سنگین در گونه ی ماهی های پرورشی و دریایی پرمصرف استان مازندران

سابقه و هدف: فلزات سنگین جزو آلاینده هایی هستند که در محیط های آبی، می توانند آسیب های مخرب و کشنده ای به موجودات دریایی، از جمله ماهی ها وارد کنند. این مطالعه با هدف تعیین و مقایسه ی غلظت فلزات سنگین موجود در بافت خوراکی ماهی های پرمصرف پرورشی (قزل آلا و کپور) و دریایی (کپور، کفال و سفید) در استان مازندران انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه، ۱۰ قطعه ماهی پرورشی از گونه های قزل آلا و کپور و ۲۰ قطعه ماهی دریایی از گونه های کپور، کفال و سفید از بازار ماهی فروشان، در چندین شهرستان استان مازندران، شامل شهرستان ساری، فرح آباد، بابلسر، فریدون کنار و محمودآباد، در دو فصل بهار و تابستان خریداری شد. ابتدا، بافت خوراکی ماهی جدا و خرد و همگن شد. سپس، با فریزدرایر، رطوبت بافت خشک شد و پس از هضم، غلظت فلزات سنگین با دستگاه ICP-MS اندازه گیری شد. یافته ها: میانگین طول و وزن ماهی های دریایی نمونه برداری شده به ترتیب، ۶/۲۴±۳۳/۰۵ سانتی متر و ۲۳۰/۵۴± ۳۵۴/۶۵گرم بود. همچنین، طول و وزن ماهی های پرورشی نمونه برداری شده به ترتیب، ۱۰/۳۰±۳۳/۴۵ سانتی متر و ۵۰۱/۳۲±۵۸۶/۴۵گرم بود. نتایج نشان داد که مقدار میانگین غلظت اغلب فلزات سنگین در هر دو گونه ی پرورشی و دریایی در محدوده ی مجاز بود و فقط مقدار میانگین عناصر روی و منگنز در هر دو گونه بیش تر از حداکثر مجاز گزارش شد. آنالیز آماری اسپیرمن نشان داد که هیچ ارتباط معناداری بین مقدار فلزات و طول ماهی و وزن ماهی (۰/۰۵>P و ۳۰=n و ۰/۲۱۹-=rs ) وجود ندارد. استنتاج: این مطالعه نشان داد که هرچند فلزات سنگین در ماهی وجود دارد، غلظت عناصر مطالعه شده در ماهی های پرورشی و دریایی نمونه برداری شده در مقایسه با استانداردهای FAO، WHO و FDA در محدوده ی مجاز است. میانگین غلظت منگنز و روی بیش تر از حد استانداردهای ذکرشده بود.

کلیدواژه ها:

Cultured fish ، Heavy metals ، ICP-MS ، Marine Fish ، فلزات سنگین ، ICP-MS ، ماهی پرورشی ، ماهی دریایی