مقایسه کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی و اخلاق سیاسی در سدههای میانه تاریخ ایران
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 26
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_TUHIS-14-37_006
تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402
چکیده مقاله:
در نظام اندیشه تا پیش از قرون جدید، تاریخ با عبرتها قرین بود و تاریخنویسی رنگی اخلاقی داشت. از دیگر سو، در اخلاقنویسی نیز از تاریخ بهره برده میشد. هدف از این نوشتار، مقایسه کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی با کاربست تاریخ در متون اخلاق سیاسی در سدههای میانه تاریخ ایران است. متون اخلاق، حاوی اندیشه نویسندگان این متون هستند و برای فهم این اندیشه از میان رویکردهای مختلف، رویکرد تحلیل گفتمان برگزیده شده است. با این رویکرد به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی و اخلاق سیاسی چه شباهت و تفاوتی دارد و منشا این تفاوت چیست؟ تاریخ در متون اخلاق عرفانی، در قالب اقوال و افعال مشایخ گذشته و به صورت نقلی روایت میشود. مخاطب متون اخلاق عرفانی در سلسله مراتب معرفتی، جایگاه پایینتری از نویسندگان این متون دارد. نویسندگان به صورت آشکارا، تاریخ مقدس عرفانی را برای مخاطب، شایسته الگوبرداری میدانند و بر آن تاکید میکنند. آنان تاریخ مقدس عرفانی را در قالب یک کلیت باثبات و پیوسته تصویر میکنند تا در مقابل گفتمان رقیب، از خود حفاظت کرده باشند. تاریخ در متون اخلاق سیاسی در قالب اندرز و حکایت روایت میشود اما چون مخاطب متون اخلاق سیاسی جایگاه اجتماعی بالاتری از نویسندگان این متون دارد، نویسندگان برای تشویق مخاطب به الگوبرداری از تاریخ محدودیتهایی دارند. آنان تاریخ را متضمن درس تغییر احوال دانستهاند، تا به این شیوه از جایگاه خود در برابر گفتمان رقیب دفاع کرده باشد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
آرزو کروبی
دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه اصفهان
ابوالحسن فیاض انوش
دانشیار دانشگاه اصفهان
نزهت احمدی
دانشیار دانشگاه اصفهان
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :