ورود
مقالات فارسیISIکنفرانسهاژورنالها

نیروی دریایی ایران با تأکید بر نقش کشتی پرسپولیس در امنیت خلیج‌فارس در دورۀ قاجار

محل انتشار: مجله تاریخ اسلام و ایران، دوره: 30، شماره: 46
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 312

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:
https://civilica.com/doc/1126136

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-30-46_002

تاریخ نمایه سازی: 8 آذر 1399

چکیده مقاله:

خلیج‌فارس و کرانه­ های شمالی و جنوبی آن همواره در سطح ملی، منطقه­ ای و جهانی از اهمیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برخوردار بوده­ است. در ابتدای دورۀ قاجار، این آبراه اهمیت تجاری و بازرگانی داشت؛ سپس دارای اهمیت سیاسی و نظامی نیز شد. فقدان یک نیروی دریایی کارآمد برای ایرانیان، همواره مهم­ترین دلیل عدم کنترل مطلوب خلیج‌فارس از سوی حکومت­ های ایرانی به‌خصوص در دوران جدید و معاصر بوده است. برخی از پادشاهان حکومت­ های ایرانی از صفویه تا قاجاریه، در پی ایجاد نیروی دریایی قدرتمند برای برقراری امنیت و رونق تجارت و بازرگانی خلیج‌فارس بودند. در این مقاله، تشکیل نیروی دریایی مدرن و منظم در خلیج‌فارس توسط ناصرالدین­­‌شاه قاجار و نقش کشتی پرسپولیس در ایجاد امنیت داخلی و خارجی در این آبراهه با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع تاریخی و کتابخانه ­ای مورد بررسی قرار گرفته است. براساس نتایج این مقاله، هدف اصلی ناصرالدین‌شاه از ایجاد نیروی دریایی، مقابله با دخالت­ قدرت­ های استعماری، به‌خصوص انگلستان در منطقۀ خلیج‌فارس بود. البته در این راه موفق نبود و فقط توانست با کشتی پرسپولیس حکمرانان یاغی و گریز از مرکز را در کرانه ­های شمالی خلیج‌فارس تنبیه و سرکوب کند.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

حیدر امیری

دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام، مدرس دانشگاه فرهنگیان بوشهر، پردیس علامه طباطبایی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع و مآخذ ...
  • الف. کتاب‌ها و مقالات ...
  • - آدمیت، فریدون (1362)، امیرکبیر و ایران، تهران: شرکت سهامی ...
  • - آل داوود، سید علی (1371)، نامه­های امیر کبیر به ...
  • - اعتماد­السلطنه، محمدحسن‌خان (1350)، تاریخ منتظم ناصری، تصحیح محمداسماعیل رضوانی، ...
  • - افشار سیستانی (1377)، جزیره هندورابی و دریای پارس و ...
  • - اقبال، عباس (1328)، مطالعاتی در باب بحرین و جزایر ...
  • - اقتداری، احمد (1389)، خلیج فارس از دیرباز تاکنون، تهران: ...
  • - امیری، حیدر (1394)، سیری در شخصیت و مبارزات زایر ...
  • - بینا، علی‌اکبر (1369)، «تاریخ دوهزار و پانصد سالۀ خلیج ...
  • - پاتر، لارنس جی (1393)، تاریخ خلیج فارس از قدیم­ترین ...
  • - پیرا، فاطمه (1388)، «جایگاه آلمان در قرارداد 1907م. روس ...
  • - تحولات صفحات جنوبی ایران (1381)، به کوشش محمد باقر ...
  • - جمال­زاده، محمدعلی (1367)، گنج شایگان، تهران: انتشارات کتاب تهران. ...
  • - جناب، محمدعلی (1349)، خلیج فارس، نفوذ بیگانگان و رویدادهای ...
  • - حسینی فسایی، میرزا حسن (1382)، فارسنامه ناصری، تصحیح منصور ...
  • - حمیدی، سید جعفر (1378)، بوشهر در مطبوعات عصر قاجار، ...
  • - ................................ (1380)، فرهنگ‌نامه بوشهر، تهران: سازمان چاپ و انتشارات ...
  • - خورموجی، محمدجعفر (1344)، حقایق الاخبار ناصری، به کوشش حسین ...
  • - رائین، اسماعیل (1356)، دریانوردی ایرانیان، ج2، تهران: انتشارات جاویدان. ...
  • - سپهر، عبدالحسین‌خان (1386)، مرات الوقایع مظفری، تصحیح عبدالحسین نوایی،ج1، ...
  • - ستاندیش، جان (1383)، ایران و خلیج فارس، ترجمۀ عبدالرضا ...
  • - سدیدالسلطنه، محمدعلی‌خان (1342)، بندرعباس و خلیج فارس اعلام الناس ...
  • - ....................................................... (1362)، سفرنامه سدیدالسلطنه (التدقیق فی سیر الطریق)، تصحیح ...
  • - ....................................................... (1371)، سرزمین­های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای ...
  • - سترانگ، ویلیام تئودور (1385)، حکومت شیخ خزعل‌بن جابر و ...
  • - سعادت، محمدحسین (1390)، تاریخ بوشهر، تصحیح و تحقیق عبدالرسول ...
  • - شمیم، علی‌اصغر (1374)، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران: ...
  • - شیبانی، میرزا ابراهیم (1366)، منتخب التواریخ، تهران: انتشارات علمی. ...
  • - ظهیرنژاد ارشادی، مینا (1375)، گزیده اسناد خلیج فارس، ج5، ...
  • - ........................................ (1376)، گزیده اسناد روابط ایران و آلمان، ج1، ...
  • - فرامرزی، احمد (1346)، راه‌آهن اروپا و خلیج فارس، به ...
  • - کاکس، سرپرسی (1377)، گزارش­های سالانه سرپرسی کاکس سرکنسول انگلیس ...
  • - کتاب آبی: گزارش­های محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس درباره ...
  • - کرزن، جرج ناتانیل (1380)، ایران و قضیه ایران، ترجمۀ ...
  • - لوریمر، جان گوردون (1394)، سواحل خلیج فارس (بوشهر، دشتستان، ...
  • - لیتل فیلد، هنری ویلسون (1373)، تاریخ اروپا از 1815 ...
  • - لیتن، ویلهلم (1367)، ایران از نفوذ مسالمت‌آمیز تا تحت‌الحمایگی: ...
  • - مشایخی، عبدالکریم (1392)، ناخدا عباس دریانورد، قم: انتشارات صحیفه ...
  • - نائبیان، جلیل (1372)، روابط ایران با دول خارجی در ...
  • - نشات، صادق (1345)، تاریخ سیاسی خلیج فارس، تهران: کانون ...
  • - نعمتی، نورالدین، علی‌اکبر کجباف و مرتضی دهقان‌نژاد (1389)، «روابط ...
  • - نوایی، عبدالحسین (1369)، ایران و جهان از قاجاریه تا ...
  • - وادالا، ر. (1364)، خلیج فارس در عصر استعمار، ترجمۀ ...
  • - وثوقی، محمدباقر (1384)، تاریخ خلیج فارس و ممالک همجوار، ...
  • - ویلسون، آرنولد (1366)، خلیج فارس، ترجمۀ محمد سعیدی، تهران: ...
  • - هدایت، مهدیقلی‌خان (1361)، خاطرات و خطرات، تهران: انتشارات زوار. ...
  • - ......................................... (1363)، گزارش ایران، تهران: انتشارات نقره. ...
  • ب. روزنامه  ­ها ...
  • - حبل ­المتین (پنج شنبه 23 ربیع‌الاول 1316/ 11 آگوست ...
  • - .................. (دوشنبه 11 ربیع‌الثانی 1316/ 29 آگوست 1898)، سال ...
  • - مظفری (یکشنبه 14 شوال 1319/ 24 ژوئیه 1902)، سال ...
  • - ............... (چهارشنبه 22 جمادی‌الثانی 1320/ 27 آگوست 1902)، سال ...
  • - ............... (یکشنبه 24 ذی‌قعده 1328/ 27 نوامبر1910م)، سال دهم، ...
  • - نسیم جنوب (شنبه 14/ 7/ 1385)، سال چهارم، شماره17، ...
  • - یادگار جنوب (شنبه6 رمضان 1329/ 31 آگوست 1911)، سال ...
  •  ج. منابع لاتین ...
  • -  Lorimer, J. G. (1908-1915), Gazetteer of the Persian Gulf, ...
  • - Martin, B. G. (1959), German- Persian Diplomatic Relations 1873- ...
  • - Politicai Diaries of the Persian Gulf 1904-1965, (1990), Vol ...
  • List of sources with English handwriting ...
  •  A) Books and Articles ...
  • -        Ādamīyyat, Firaydūn (1362 Š.), Amīr Kabīr va Īrān, Tehran: ...
  • -        Āle Dāwūd, Sayyed ‘Alī (1371 Š.), Nānmahā-ye Amīr Kabīr ...
  • -        Afšār Sīstānī, Īraĵ (1377 Š.), ĵazīra-ye Hindorābī va Drayā-ye ...
  • -        Amīrī, Ḥeidar (1394 Š.), Sairī dae Šaḵsīat va Mobārizāt-e ...
  • -        Bīnā, ‘Alī Akbar (1369 Š.), “Tārīḵ-e Do Hizār va ...
  • -        Cox, Sir Percy (1377 Š.), Gozārišhā-ye Sālāna-ye Sir Percy ...
  • -        Eqbāl, ‘Abbas (1328 s.), Moṭāli ‘ātī darbāba Baḥraīn va ...
  • -        Eqtidārī, Aḥmad (1389 Š.), ḵalĵ-e Fārs az Dīrbāz tā ...
  • -        Etimād al-Ṡalṭana (Moḥammad Ḥasan ḵān) (1350 Š.), Tārīḵ-e Montaẓam-e ...
  • -        Farāmarzī, Aḥmad (1346 Š.), Rāh Āhan-e Orūpā va ḵalīĵ-e ...
  • -        Ḥamīdī, Sayyed ĵafar (1378 Š.), Bushihr dar Maṭbū ‘āt-e ...
  • -        Ḥamīdī, Sayyed ĵafar (1380 Š.), Farhangnāma-ye Bushihr, Tehran: Sāzmān-e ...
  • -        Hidāyat, Mehdīqolī ḵān (1361 Š.), ḵāṭirāt va ḵaṭarāt, Tehran: ...
  • -        Hidāyat, Mehdīqolī ḵān (1363 Š.), Gozāriš-e Īrān, Tehran: Noqra. ...
  • -        Ḥosseinī Fasāīī, Mīrzā Ḥasan (1382 š.), Fārsnāma-ye Nāṡirī, Edited ...
  • -        Ĵamālzāda, Moḥammad ‘Alī (1367 Š.), Ganĵ-e Šāygān, Tehran: Entišārāt-e ...
  • -        Ĵināb, Moḥammad ‘Alī (1349 Š.), ḵalīĵ-e Fārs, Nofūḏ-e Bīgānigān  ...
  • -        Kitāb-e Ābī: Gozārišhā-ye Maḥramāna-ye Vizārat-e Omūr-e ḵāriĵa-ye Engilīs darbāra-ye ...
  • -        ḵormūĵī, Moḥammad ĵafar (1344 s.), Ḥaqāyiq al-Aḵbār-e Nāṡirī, Edited ...
  • -        Mašāyiḵī, ‘Abdulkarīm (1392 š.), Nāḵodā ‘Abbās Daryānavard, Qom: Entišārāt-e ...
  • -        Nāyibīān, ĵalīl (1372 Š.), Ravābiṭ-e Īrān bā Doval-e ḵārīĵī ...
  • -        Navāīī, ‘Abulḥossein (1369 sd.), Īrān va ĵahān az Qāĵārīyya ...
  • -        Ni‘matī, Nūr Al-Dīn; Kaĵbāf, ‘Alī Akbar; Dihqānnižād, Mortażā (1389 ...
  • -        Nišāt, Ṡādiq (1345 š.), Tārīḵ-e Sīāsī-ye ḵalīĵ-e Fārs, Tehran: ...
  • -        Pīrā, Faṭima (1388 Š.), “ĵāygāh-e Ālmān dar Qarārdād-e 1907 ...
  • -        Rāīīn, Esmā ‘īl (1356 Š.), Daryānavardī-ye Īrānīān, Vol. 2, ...
  • -        Sa‘ādat, Moḥammad Ḥossein (1390 Š.), Tārīḵ-e Bušihr, Edited by ...
  • -        Sadīd al-Salṭana, Moḥammad ‘Alī ḵān (1342 Š.), Bandar ‘Abbās ...
  • -        Sadīd al-Salṭana, Moḥammad ‘Alī ḵān (1362 Š.), Safarnāma-ye Sadīd ...
  • -        Sadīd al-Salṭana, Moḥammad ‘Alī ḵān (1371 Š.), Sarzamīnhā-ye Šomālī ...
  • -        Sipihr, ‘Abdulḥossein ḵān (1386 Š.), Mirāt al-Vaqāya‘ Moẓafarī, Edited ...
  • -        Šaibānī, Mīrzā Ebrāhīm (1366 Š.), Montaḵab al-Tavārīḵ, Tehran: ‘Elmī. ...
  • -        Šamīm, ‘Alī Aṡḡar (1374 Š.), Īrān dar Dora-ye Salṭanat-e ...
  • -        Taḥavolāt-e Ṡafaḥāt-e ĵonūbī-ye Īrān (1381 Š.), Edited by Moḥammad ...
  • -        Voṯūqī, Moḥammad Bāqir (1384 Š.), Tārīḵ-e ḵalīĵ-e  Fārs va ...
  • -        Ẓahīrnižād Eršādī, Mīnā (1376 s.), Gozīda-ye Asnād-e Ravābiṭ-eĪrān va ...
  • B) Periodicals ...
  • -        Habl al-Matīn (Panĵšanba 23 Rabi ‘ al-Avval 1316/11 August ...
  • -        Habl al-Matīn (Došanba 11 Rabi ‘ al-Ṯānī 1316/29 August ...
  • -        Moẓafarī (Yikšanba 14 Šavvāl 1319/ 24 July 1902), 1, ...
  • -        Moẓafarī (Čahāršanba 22 ĵomādī al-Ṯānī 1320/ 27 August 1902), ...
  • -        Moẓafarī (Yikšanba 24 Ḏīqa‘da 1328/ 27 November 1910), 10, ...
  • -        Nasīm-e ĵonūb (Šanba 1385/7/14), 4, No. 17, Bushehr. ...
  • -        Yādigār-e ĵonūb (Šanba 6 Ramażān 1329/ 31 August 1911), ...
  • Books in English, German and French ...
  • -          Curzun, George Nathaniel (1966), Persia and the Persia Question, ...
  • -          Litten, Wilhelm (1920), Persien von der "pénétration pacifique" zum ...
  • -          Littlefield, Henry Wilson (1969), History of Europe since 1815, ...
  • -          Lorimer, J. G. (1908-1915), Gazetteer of the Persian Gulf, ...
  • -          Martin, B. G. (1959), German- Persian Diplomatic Relations 1873- ...
  • -          Political Diaries of the Persian Gulf 1904-1965, (1990), Vol ...
  • -          Potter, Lawrence G. (2009), The Persian Gulf in History, ...
  • -          Standish, John F. (1998), Persia and the Gulf: Retrospect ...
  • -          Strunk, William Theodore (1977), The reign of Shaykh Khazal ...
  • -          Wilson, Arnold T. (1928), The Persian Gulf: an Historical ...
  • Vadala, Ramire-Pie-Maxime (1920), Le Gulf Persique, Paris. ...
    • نمایش کامل مراجع