شناسایی جدایه‌های تک اسپور هموکاریون و ارزیابی فاصله ژنتیکی آن‌ها با استفاده از نشانگر SSR در قارچ خوراکی دکمه‌ای سفید (Agaricus bisporus)

تلاقی درون گونه‌ای مهمترین روش اصلاحی در قارچ دکمه‌ای سفید برای بهبود نژادهای تجاری آن می‌باشد و این مستلزم در اختیار داشتن جدایه‌های هموکاریون برای تلاقی است. چرخه زندگی خاص این قارچ - هموتالیسم ثانویه - سبب شده تنها درصد کمی از بازیدیوسپورها به صورت هموکاریون باشند. تشخیص و شناسایی جدایه‌های هموکاریون‌ها از جدایه‌های هتروکاریون بزرگترین مشکل پیش روی اصلاح‌گران بوده است. تاکنون روش مطمئنی برای تشخیص این جدایه­ها گزارش نشده است. در این مطالعه از 10 نشانگر ریزماهواره (SSR) که 9 عدد از آن ها هر کدام نماینده یک گروه لینکاژی از نقشه ژنتیکی این قارچ بودند؛ همراه با آزمون میوه‌دهی برای تشخیص هموکاریون­ها استفاده شد. از 71 جدایه­ی مورد آزمون برخی همانند والد مادری که به عنوان شاهد در نظر گرفته شد دارای دو باند و برخی دیگر تنها حضور یکی از باندهای والدی را نشان دادند. بر اساس نوع ترکیب آللی، جدایه­ها در دو گروه کلی هتروآللیک و هموآللیک قرار گرفتند. از گروه هموآللیک، 23 جدایه که در تمامی جایگاه­های بررسی شده الگوی تک آللی را نشان دادند به عنوان جدایه هموکاریون در نظر گرفته شدند. مقایسه نتایج  حاصل از نشانگرهای SSR و آزمون میوه­دهی بر روی جدایه‌ها نشان داد نتایج حاصل از آزمون میوه­دهی در مقایسه با نتایج نشانگرهای SSR از اطمینان کمتری برخوردارند زیرا عدم میوه­دهی در جدایه­هایی که هتروکاریون بودن آن­ها  توسط نشانگر SSR مشخص شد، مشاهده گردید. تشابه ژنتیکی محاسبه شده بر اساس ماتریس فاصله ژنتیکی بین23 جدایه هموکاریون بین 3/0 تا 1 متغیر بود و این جدایه­ها در دندروگرام ترسیم شده به دو گروه کلی تقسیم شدند. نتایج نشان دادند می­توان با احتمالی بیش از 8/99 درصد نسبت به قطعیت هموکاریون بودن جدایه‌ها پس از اجرای آزمایش با 10 آغازگر SSR  استفاده شده، اظهار نظر کرد

کلیدواژه ها:

قارچ خوراکی دکمه‌ای سفید ، نشانگر ریزماهواره ، هموکاریون ، هتروکاریون ، هیبرید