بررسی جایگاه عقل در اندیشه صاحبان تفسیر المنار

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 242

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MAZHB-7-13_003

تاریخ نمایه سازی: 4 مرداد 1400

چکیده مقاله:

المنار یکی از مهم ترین تفسیرهای اهل سنت با گرایش عقلی اجتماعی در سده معاصر به شمار می آید. ریشه تمایل های خردگرایانه صاحبان المنار را می توان در اندیشه های اصلاح گرایانه آنها جست وجو کرد. تاکید عبده و رشید رضا بر بازگشت به قرآن و بازخوانی سنت اسلامی متناسب با نیازهای روز جامعه، سبب توجه بیش از پیش آنها به عقل گرایی شده است؛ امری که افراط در آن به تاویل های دور از ذهن و تفسیر به رای انجامیده است. این پژوهش با بررسی و تحلیل محتوای تفسیر المنار در صدد است ضمن تبیین ماهیت تجربی عقل گرایی عبده و رشید رضا، ارکان خردگرایی تفسیر المنار را استخراج، و اشکال های وارد بر آن را بررسی کند. بر مبنای نتایج پژوهش، صاحبان تفسیر المنار به عقل تجربی گرایش دارند و به شدت با عقل فلسفی مخالف اند. هماهنگی میان قرآن و یافته های تجربی، همچنین نفی نقل گرایی در پی تقلیدگریزی از مهم ترین ارکان گرایش عقلی در تفسیر المنار است. از برجسته ترین اشکال های گرایش عقلی تفسیر المنار نیز می توان به تاویل های مادی و حس گرایانه و رویکرد سلفی گرایانه اشاره کرد. این آسیب ها که بیشتر پس از حیات عبده در المنار رخنه کرده، سبب دوگانگی رویکرد این تفسیر شده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

عبدالله میراحمدی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

مونا امانی پور

دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • اسعدی، محمد (۱۳۹۲). «جریان تفسیر اجتماعی عقلی»، در: آسیب شناسی ...
  • اسماعیل، عزالدین؛ و آخرون (۱۹۸۶). الامام محمد عبده امام التجدید ...
  • اکبرنژاد، مهدی (۱۳۸۴). «بررسی و نقد دیدگاه رشید رضا و ...
  • امیدی، مهدی (۱۳۸۸). «منابع معرفتی فلسفه سیاسی اسلامی از منظر ...
  • امین، احمد (۱۳۶۸). زعماء الاصلاح فی العصر الحدیث، قاهره: مکتبه ...
  • ایازی، محمدعلی (۱۴۱۴). المفسرون حیاتهم و منهجهم، تهران: وزارت فرهنگ ...
  • پارسانیا، حمید (۱۳۸۱). «از عقل قدسی تا عقل ابزاری»، در: ...
  • جبرئیلی، محمدصفر (۱۳۹۱). سیری در تفکر کلامی معاصر، تهران: پژوهشگاه ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۸). تفسیر تسنیم، قم: اسراء، چاپ هشتم ...
  • حاجی زاده، محسن؛ مومنی، عابدین (۱۳۹۴). «نظریه اعتبار خبر واحد ...
  • حنفی، حسن (۱۹۹۸). هموم الفکر والوطن، قاهره: دار قباء ...
  • خوشدل، حسین؛ پهلوان، منصور (۱۳۷۸). «روش شناسی نقد و فهم ...
  • ذهبی، محمد حسین (بی تا). التفسیر والمفسرون، بیروت: دار احیاء ...
  • رشید رضا، محمد (۱۳۲۷). مجله المنار، مصر (المنصوره): دار الوفاء، ...
  • رشید رضا، محمد (۱۴۱۴). تفسیر القرآن العظیم الشهیر بتفسیر المنار، ...
  • رشید رضا، محمد (۱۴۲۷). تاریخ الاستاذ الامام، قاهره: دار الفضیله، ...
  • رضی بهابادی، بی بی سادات؛ اوجاقی، شمسی (۱۳۹۶). «مبانی و ...
  • رومی، فهد بن عبد الرحمن (۱۴۰۷). منهج المدرسه العقلیه الحدیثه ...
  • زمخشری، محمود (۱۴۰۷). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار ...
  • شاذلی، سید بن قطب بن ابراهیم (۱۴۱۲). فی ظلال القرآن، ...
  • صالح، صبحی (۱۹۸۴). علوم الحدیث و مصطلحه عرض و دراسه، ...
  • طباطبایی، محمد حسین (۱۴۱۷). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مکتبه ...
  • طبرسی، احمد بن علی (۱۴۰۳). الاحتجاج علی اهل اللجاج، تحقیق: ...
  • طبرسی، فضل بن حسن ( ۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر ...
  • عبده، محمد (۱۳۴۱). تفسیر القرآن الکریم؛ جزء عم، قاهره: شرکه ...
  • عقیلی، علی رضا (۱۳۷۵). «منزلت و کاربرد عقل در چهار ...
  • عماره، محمد (۱۹۸۱). الامام محمد عبده مجدد الاسلام، بیروت: الموسسه ...
  • فخر الدین رازی، محمد بن عمر (۱۴۰۱). التفسیر الکبیر، بیروت: ...
  • قائمی نیا، علی رضا؛ آزادی، محسن (۱۳۹۳). «رابطه علم و ...
  • گل محمدی، علی (۱۳۹۰). «محمد رشید رضا»، در: اندیشه سیاسی ...
  • مامقانی، عبد الله (۱۴۱۱). مقباس الهدایه فی علم الدرایه، قم: ...
  • مسعودی، عبدالهادی (۱۳۹۵). تفسیر روایی جامع، قم: دارالحدیث ...
  • نفیسی، شادی (۱۳۷۹). عقل گرایی در تفاسیر قرن چهاردهم، قم: ...
  • نمایش کامل مراجع