ارزیابی غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان و تهیه نقشه توزیع مکانی عناصر

سابقه و هدف: با توجه به آلودگی روز افزون منابع آب قابل بهره برداری و اهمیت پایش مداوم آن ها، در این پژوهش، نسبت به ارزیابی غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان و تهیه نقشه پهنه بندی عناصر اقدام گردید. مواد و روش ها: ۲۰ حلقه چاه در سطح دشت انتخاب و نمونه برداری از آن ها طی فصول بهار و تابستان سال ۱۳۹۱ مطابق روش استاندارد انجام شد. قرائت غلظت عناصر نیز پس از انجام آماده سازی نمونه ها از طریق افزودن اسید نیتریک غلیظ، حرارت دادن، هم زدن و صاف کردن توسط کاغذ صافی واتمن ۴۲، توسط دستگاه ICP انجام شد. برای تهیه نقشه پهنه بندی عناصر و پردازش آماری داده ها نیز به ترتیب از نرم افزارهای ArcGIS و SPSS استفاده شد. یافته ها: میانگین غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس نمونه ها در فصل بهار به ترتیب برابر با ۷۶/۰±۶۸/۳، ۸۴/۰±۸۵/۳، ۳۵/۰±۶۶/۱ و ۰۱/۱±۵۹/۸ و در فصل تابستان به ترتیب برابر با ۸۳/۰±۹۹/۳، ۱۲/۱±۳۰/۶، ۷۱/۰±۸۵/۱ و ۸۵/۱±۴۹/۱۲ ppb بود. مقایسه میانگین غلظت عناصر در نمونه ها با رهنمود WHO و سازمان حفاظت محیط زیست ایران بیانگر وجود اختلاف معنی دار (۰۵/۰>P) می باشد. به طوری که میانگین غلظت تجمع یافته عناصر پایین تر از حد مجاز بود. استنتاج: گرچه در حال حاظر منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلزات سنگین نیستند، اما استفاده بی رویه و بلندمدت از نهاده های کشاورزی و همچنین استقرار صنایع آلاینده می تواند ضمن تهدید منابع آب زیرزمینی این منطقه، تبعات غیر قابل جبرانی را نیز به دنبال داشته باشد.

کلیدواژه ها:

Spatial distribution ، groundwater resources ، risk assessment ، توزیع مکانی ، آب زیرزمینی ، ارزیابی مخاطره