تحلیل رابطه حقیقت تولی و تبری با الگوی مفهومی سعادت در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی
محل انتشار: دوفصلنامه اخلاق وحیانی، دوره: 13، شماره: 4
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 56
فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ETHICS-13-4_006
تاریخ نمایه سازی: 6 اسفند 1402
چکیده مقاله:
به «تولی وتبری» در علم فقه و کلام اسلامی اهتمام جدی شده اما در علم اخلاق کمتر مورد توجه قرار گرفته است. «تولی و تبری» در لغت به معنای دوست داشتن خوبان و دشمنی با بدان است. مهم ترین اندیشمند اسلامی که آن را در اندیشه اخلاقی و عرفانی توضیح و تبیین کرده، خواجه نصیرالدین طوسی است. ایشان «تولی و تبری» را به معنایی جدید به کار برده و معتقد است «تولی و تبری» از معنایی باطنی - که حالتی نفسانی و فقط به معنای رویآوردن و دوست داشتن خدای متعال و بیزاری جستن از غیر اوست- به معنایی اخلاقی تبدل یافته و لذا مقدمه تهذیب نفس و تربیت اخلاقی، معیار و زمینهساز سعادت و تشکیل مدل مفهومی آن قرارگرفته است؛ این مقاله با روش توصیفی تحلیلی دیدگاه خواجه طوسی را درباره رابطه حقیقت «تولی وتبری» با الگوی مفهومی سعادت بررسی کرده و این نتایج به دست آمده است: ۱. «تولی وتبری» به مثابه نشانه دینداری، مقامی است که با کنترل قوای نفس حیوانی (یعنی شهوت و خشم) تحت نظر عقل به مثابه حجت باطنی الهی قابل دستیابی است؛ ۲. «تولی وتبری» ترکیبی از سه عنصر معرفتی، گرایشی و توانشی است؛ ۳. حقیقت «تولی وتبری» ذوب و استغراق وتبری در تولی و تحصیل تولی صرف است و این امر شرط دستیابی به مقام رضا و تسلیم است؛ ۴. با استمداد از ابزار دستیابی به «تولی وتبری» یعنی معرفت، محبت، هجرت و جهاد میتوان به سعادت، یعنی زایش و رویش تمام فضائل اخلاقی و درجات و مقامات عرفانی مانند رضا، تسلیم، ایمان، یقین و در نهایت دستیابی به مقام اهل وحدت(فنا) دست یافت.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
سیدمرتضی هنرمند
استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
مهین کرامتی فرد
استادیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :