مبانی مدیریت دانش

مبانی مدیریت دانش

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

•اکتبواالعلم قبل ذهاب العلماء و انما ذهاب العلم بموت العلماء

دانش را بنویسید پیش از آن که دانشمندان را از دست بدهید، زیرا علوم با رفتن دانشمندان از بین می روند.

میزان الحکمه جلد 8 ص 324

حضرت علی علیه السلام :

من حفظ التجارب اصابه افعاله

هرکس تجربه ها را گردآوری و به کاربندد، کارهایش به صورت صحیح انجام پذیرد.

مقدمه:

ما نه تنها در هزاره ی جدید، که در عصر جدید زندگی می کنیم. در این دوره، اصطلاحات گوناگونی مثل عصر فراصنعتی (هوبر، 1990) عصر اطلاعات (شاپیرو و واریان، 1999) موج سوم (هوپ و هوپ، 1997) یا جامعه دانشی (دراکر، 1993) برای توصیف وضعیت کنونی به کار می روند. صرف نظر از اصطلاحات مذکور، اغلب صاحبنظران معتقدند که یکی از موضوعات مهم مطرح شده دراین دوره، مفهوم مدیریت دانش است؛ مفهومی که هیجان ایجاد کرده و باعث بحث و مناظره ی فراوان شده است. مدیریت دانش رویکردی است که به سرعت در حال تکامل است و به چالش های اخیر برای افزایش کارایی و بهبود اثر بخشی فرایند ها، همراه با نوآوری مستمر، توجه زیادی دارد. نیاز به مدیریت دانش براساس رشد ادراک جامعه، از این واقعیت سرچشمه می گیرد که دانش در عملکرد سازمانی و دسترسی به مزیت رقابتی پایدار، عنصری مهم تلقی می شود .

دانش: «دانش» مخلوط سیالی از تجربیات، ارزش ها، اطلاعات موجود و نگرش های نظام یافته است که چارچوبی برای ارزشیابی و بهره گیری از تجربیاتو اطلاعات جدید به دست می دهد. دانش، در ذهن دانشور به وجود آمده و به کار می رود.

مفاهیم داده، اطلاعات و دانش و تفاوت و ارتباط میان آنها

1- داده: داده یک واقعیت و یا یک مورد از یک زمینه خاص بدون ارتباط به دیگر چیزهاست.داده ها حقایق و واقعیت های خام هستند.

2- اطلاعات: اضافه کردن زمینه و تفسیر به داده ها و ارتباط آنها به یکدیگر، موجب شکل گیری اطلاعات می شود.

3- دانش: اضافه کردن درک و حافظه به اطلاعات موجب توسعه طبیعی پس از اطلاعات می گردد.دانش یک ادراک و فهم است که از طریق تجربه، استدلال، درک مستقیم و یادگیری حاصل می شود.

تعاریف مدیریت دانش

- مدیریت دانش به طور کلی تعریف شده و آن را به عنوان هر آنچه که سازمان برای داشتن نحوه­ی انجام وظایف و فعالیت هایش نیاز دارد، تعریف کرده اند. این تعریف از مدیریت دانش، شامل دانش رسمی، قوانین برنامه ها و رویه ها و دانش فنی، مهارت ها و تجارب افراد است. همچنین تعریف بالا از مدیریت دانش، شامل روش انجام کار توسط سازمان ها، ارتباط، تجزیه و تحلیل موقعیت، ارایه­ی راه حل های جدید برای مسائل و توسعه­ی روش های جدید انجام کسب و کار است. علاوه بر آن، تعریف بالا شامل مباحث فرهنگی، قومی و ارزش ها و روابط با تامین کنندگان و مشتریان نیز هست.

- مدیریت دانش، شامل همه ی روش هایی است که سازمان، دارایی های دانش خود را اداره می کند که شامل چگونگی جمع آوری، ذخیره سازی، انتقال، بکار گیری، به روز سازی و ایجاد دانش است.

- مدیریت دانش، فرایند سیستماتیک و نظام مند کشف، انتخاب، سازماندهی، تلخیص و ارائه­ی اطلاعات است؛ به گونه ای که شناخت افراد را در حوزه ی مورد علاقه اش بهبود می بخشد. مدیریت دانش به سازمان کمک می کند تا از تجارب خود، شناخت و بینش بدست آورد و فعالیت خود را بر کسب ذخیره سازی و استفاده از دانش متمرکز کند، تا بتواند در حل مشکلات، آموزش پویا، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری، از این دانش بهره گیرد. مدیریت دانش نه تنها از زوال دارایی های فکری و مغزی جلوگیری می کند، بلکه به طور مداوم بر این ثروت می افزاید.

تعریف جامع مدیریت دانش

فرایند منظم یافتن، انتخاب، سازماندهی، پالایش و ارایه اطلاعات است که موجب بهبود و افزایش درک اعضای سازمانی و تقویت حافظه سازمانی شده، کمک می کند تا سازمان از تجربیات خود به طور مستمر بیاموزد و خود را اصلاح کند.

ضرورت مدیریت دانش در ادارات

1- خروج بخش اعظم سرمایه های فکری سپاه به دلیل رسیدن به سن بازنشستگی.

2- فاصله فکری و تجربی بین نسل قدیم و جدید.

3- تکرار آزمون وخطا به خاطر عدم تدوین تجربیات سال های گذشته.

4- احتمال تکرار خطاهای گذشته توسط نیروهای تازه وارد.

5- فقدان فرهنگ صحیح انتقال دانش و تجربه در بین مدیران

6- ضرورت تدوین تجربیات مدیریتی به منظور طراحی الگوهای مدیریت اسلامی/ ایرانی.

7- استفاده از تمامی ظرفیت های بالقوه سازمان که درقالب دانش پنهان و تجربه مدیران وجود دارد.

8- به اشتراک گذاری دانش پنهان مدیران از طریق تعاملات گروهی، جلسات همفکری و ایجاد هم افزایی.

9- درس گرفتن از اشتباهات گذشته و جلوگیری از تکرارآن.

«تا وقتی اشتباهات جدید هست چرا تکرار اشتباهات گذشته ؟»

10-و ...

ضرورت مدیریت دانش از دیدگاه عمومی

•کاهش هزینه ها

•جلوگیری از دوباره کاری ها.

•سازماندهی، شفافیت عملکردها و کاهش بی نظمی

•جلوگیری از تکرار خطاها.

•افزایش سرعت دسترسی و بازیابی اطلاعات.

•الگومند کردن فعالیت ها (استاندارد سازی)

•کنترل پذیر نمودن فعالیت ها.

•حفظ و توسعه دارایی نامشهود سازمان (حفظ و انتقال تجربیات افراد).

•تسریع یادگیری سازمانی (جهان امروز پر از شتاب و تحول است).

•انعکاس دستاوردها و قابلیت ها در عرصه بازار رقابتی...

انسان؛ سرمایه اصلی سازمان

امروزه مهم ترین عامل متمایز کننده سازمان ها توانایی تحصیل، ایجاد و بکارگیری دانش است، نه قابلیت کنترل منابع طبیعی، ظرفیت تولید و حتی توانایی در تهیه تجهیزات و فناوری روز.

ماهیت دانش سازمانی

به طور کلی، سازمان ها دو نوع دانش دارند که به عنوان دانش پیش زمینه و پس زمینه یا دانش صریح و ضمنی شناخته می شوند.

1)دانش ضمنی: معمولا در قلمرو دانش شخصی، شناختی و تجربی قرار می گیرد.

2)دانش صریح: بیشتر به دانشی اطلاق می شود که جنبه ی عینی تر، عقلانی تر و قوی تری دارد. دانش صریح به طور معمول هم به خوبی قابل ثبت است و هم قابل دسترسی است

آن چه ما دانش می نامیم

از طریق تعامل بین دانش پنهان و دانش آشکار

و نه به تنهایی ایجاد می شود.

.............